عمارت تاریخی صدر ممتاز، مهمانپذیر سبز نمک گیلان - وبلاگ مهدی

به گزارش وبلاگ مهدی، عمارت تاریخی صدر ممتاز که این روزها به مهمانپذیر سبز نمک تبدیل شده است، موزه ای است که فرهنگ معیشت مردمان جلگه شرق گیلان را در یک معماری فاخر و بومی به تصویر می کشد.

عمارت تاریخی صدر ممتاز یکی از چندین و چند عمارت به جای مانده از روزگاران قدیم در شهر رودبنه است که معماری آن به سبک گذشته و بر اساس شرایط اقلیمی آن دوران بنا شده است. این عمارت حدود 150 سال قدمت دارد و همچون خانه های موزه میراث روستایی گیلان، از یکی از محلات رودبنه واچینی و در زمینی که متعلق به شهرداری رودبنه است، بازسازی شده و به یک مهمانپذیر با خوراک های محلی گیلان در رودبنه لاهیجان تبدیل شده است.

این عمارت که نمونه آن مانند خانه رفیعی در موزه میراث روستایی گیلان واچینی شده است، به همت علی منصوری، شهردار وقت رودبنه، بین سال های 1389 تا 1390 در مکان فعلی دوباره چینی (بازسازی) شد و به تملک شهرداری عایدی.

هرچند این بنای تاریخی هنوز به ثبت میراث فرهنگی استان نرسیده، اما به وسیله بخش خصوصی به مهمانپذیری مجذوب نماینده برای اقامت گردشگران تبدیل شده است.

در این مهمانپذیر با انواع غذاهای محلی گیلان آن هم در ظروف سنتی گیلان از مسافران پذیرایی می گردد و غیرگیلانی ها علاقه بیشتری برای گذران تعطیلات در چنین خانه ای دارند. مسافرانی که شب را در اتاق های گلی سبز نمک اقامت می نمایند، علاوه بر گذران تعطیلات در عمارت باقیمانده از خاندان صدرممتاز، با ملزومات زندگی 150 سال پیش جلگه نشینان شرق گیلان هم آشنا می شوند.

این عمارت که در تملک شهرداری رودبنه است، چند ماهی است با مناقصه شهرداری تبدیل به یک رستوران غذاهای سنتی شده و اتاق ها و آلاچیق های حیاط نیز پذیرای مسافران است.

عمارت های جلگه شرق گیلان، به علت بارندگی شدید، بسیار بالاتر از سطح زمین و بر روی الوارهای ضخیم چوب ساخته می شد. علاوه بر کارکرد عایق، چینش الوارهای پایه که به شکل به علاوه روی هم سوار می شد، خطر تخریب بنا، ناشی از زلزله را هم کاهش می داد.

معماری بومی گیلان به نحوی بود که تالار بالا در تابستان ها بسیار خنک و طبقه پایین در زمستان ها با یک کرسی یا بخاری هیزمی گرم می شد.

اکنون در این فضای خالی، ابزارهای معیشت 100 سال پیش گیلان نیز نگهداری می گردد؛ لوتکا، قایقی که در زمان شالیکاری، نشای برنج را در آن ریخته و در زمین های پر آب و باتلاقی به زنان شالیکار می رساند. دستگاه ابریشم کشی، حصیربافی، صندوق های نگهداری برنج، خیش شخم زنی شالیزار، ظروف سفالی فراوری ماست و کره محلی که به آن نِرِه می گفتند، و حتی گهواره ای که همدم زنان شالیکار بود که کودک خود را هم در زمان کار در شالیزار به همراه داشتند. این ابزارها تنها بخشی از وسایل موجود در سبز نمک است که فرهنگ معیشت مردمان این منطقه را به خوبی به گردشگران معرفی می نماید.

کندوج داخل حیاط این مهمانپذیر نیز که در گذشته مکان خشک کردن و نگهداری برنج بوده است، بیش از 100 سال قدمت دارد و پایه های چوبی آن از چوب درخت توت است و مقاومت این درخت موجب شده تا به امروز این کندوج سالم بماند.

بعلاوه چرخ چاه در گوشه حیاط نشان از فرهنگی کهن دارد، چراکه در گذشته هر خانه یک چاه آب داشت و اطراف چاه را هم درخت انجیر می کاشتند که خاصیت پاکسازی و تصفیه نمایندگی داشت.

نزدیک در اتاق های این عمارت معروف به چهار چشمه، دسته های خوشه های برنج آویزان است که در اصطلاح محلی به آن وَرزَه مشت می گویند. شالیکاران، در زمان برداشت برنج، دسته ای از خوشه برنج را چیده و به نشانه برکت تا سال بعد در گوشه ای از خانه نگه می داشتند و در زمانی که ورزا (گاو نر) برای شخم سال بعد به شالیزار می رفت، ورزه مشت را به گاو نر می خوراندند تا برکت زمین زیاد گردد.

متاسفانه عمارت صدر ممتاز که بخشی از هویت معماری جلگه شرق گیلان را روایت می نماید، هنوز به وسیله سازمان میراث فرهنگی گیلان ثبت میراثی نشده است و اگر با تداوم بارندگی های اخیر، حداقل سقف گالی پوش آن بازسازی نگردد، شاهد فروریختن این عمارت زیبا در رودبنه خواهیم بود. عمارتی که به گفته محلی ها هنوز نظیر این خانه ها در روستاهای اطراف رودبنه موجود است.