خاطرات یک مجموعه دار - وبلاگ مهدی

به گزارش وبلاگ مهدی، خبرنگاران/اصفهان رضا سرابی، موزه ساز و بزرگ ترین مجموعه دار خصوصی آذربایجان به اصفهان آمد و در عصارخانۀ شاهی این شهر، از خاطرات خود گفت.

سوم بهمن ماه، موزه عصارخانه شاهی، مملو از علاقه مندانی شده بود که آمده بودند تا پای صحبت های رضا سرابی، موزه ساز و مجموعه دار تبریزی بنشینند. او که به دلیل تأخیر در پرواز دیرتر از ساعت مقرر به موزه عصارخانه شاهی رسیده بود، در ابتدا به معرفی خود پرداخت. گفت که متولد 1342 در محله دَوَچی تبریز است؛ خاستگاه ستارخان و باقرخان. گفت که تفریحات بچگی اش نه فوتبال، که گشت وگذار در بازار بوده و ساعت ها به مشاغل مختلفی که در بازار هستند، نگاه می کرده.

حرفۀ سرابی مجسمه سازی است. این مجموعه دار بزرگ امروز، بدون داشتن هیچ سرمایه ای و تنها از سر عشق و علاقه، از سال 1354 کارش را با جمع کردن یک سکۀ احمدشاهی، شروع می کند و هر آنچه بوی کهنگی و قدمت می دهد، جمع آوری می کند.

بعدها، در حدود سال 1364 پس از جمع آوری اشیای زیادی، تصمیم به هدفمند کردن کلکسیون هایش می گیرد. بنابراین سال 1367 فانوس راه آهن بیرمنگام را می خرد و پس از خرید چند فانوس دیگر، تصمیم به تکمیل این مجموعه می کند. همین هدف باعث می شود تا در عرض یک سال، 37 فانوس را جمع آوری کند. سرابی تا به امروز بالغ بر 270 فانوس و وسایل روشنایی قدیمی را جمع آوری و در میدان ساعت شهر تبریز موزه ای را برای نمایش آن ها دایر کرده است.

او مؤسس موزه مشاغل در تبریز هم هست که به زعم خودش، یکی از بزرگ ترین موزه های خصوصی مشاغل در ایران است.

سرابی، در این نشست با لهجه و بیان شیرین خود، به وجه تمایز موزه خود با موزه های دیگر شهر اشاره کرد و گفت: من هر آنچه بوی تمدن گذشته را می داد و پدران و مادران ما با آن کار می کردند را جمع آوری کردم و هیچ گاه به دنبال یک اتو، رادیو و ... نمی رفتم. به دنبال چیزی می رفتم که هر کسی سراغ آن نمی رفت. برای مثال یک سنگ حنای دوران ایلخانی را خریدم که هر کسی که می دید می گفت رضا چرا این را خریدی؟ اما برای من به عنوان نمادی از آداب ورسوم فرهنگ ما بسیار ارزش داشت.

این مجموعه دار ادامه داد: هدف من ساخت یک موزه مشاغل بود و باید برای ایجاد این موزه تمام وسایل مشاغلی همچون آهنگری، خیاطی، داروفروشی، نجاری و عطاری را از سراسر کشور جمع آوری می کردم. این کار حدود شش سال زمان برد. نتیجه هم ساخت یک موزه مشاغل با همکاری شهرداری تبریز شد.

سرابی یادآور شد: اصفهان مملو از چنین وسایلی در خانه های مردم است و آثار باارزش و نفیسی وجود دارد که لازم است علاقه مندان به جمع آوری مجموعه ها، به دنبال حفظ این آثار باشند.

او گفت: چهل سال پیش من به جمع آوری چند قطعه پرداختم و درنهایت امروز بیش از 20 هزار اثر تاریخی و ارزشمند دارم که بیشتر آن ها در اختیار موزه ها قرار دادم و با تأسیس موزه های خصوصی به دنبال منفعت جمعی در قبال منفعت شخصی بودم.

این مجموعه دار با بیان خاطراتی از نحوه جمع آوری مجموعه هایش گفت: برای جمع آوری مجموعه ها به خواندن دقیق تاریخ و به ویژه سفرنامه ها روی آوردم. پای صحبت پیرمردان قدیمی تبریز نشستم و اشاره های آن ها را با مطالعه تاریخ دنبال می کردم و همین باعث شد که به مجموعه های بسیار ارزشمندی دست یابم.

سرابی با اشاره به اینکه هنوز امکانات زندگی را برای خانواده اش فراهم نکرده و هر آنچه داشته در راه جمع آوری آثار فرهنگی و تاریخ این مرزوبوم خرج کرده، شرح داد: عده ای از کشور کانادا برای معامله چند اثر تاریخی ایران و جهان به کارگاه من آمدند و وقتی با پیشنهادهای فریبنده حاضر به معامله نشدم، علت را پرسیدند. من در جوابشان گفتم که این ها متعلق به من نیست این ها متعلق به مردم ایران است و باید در موزه های کشورم نگهداری شود.

همه حاضران که با شنیدن این سخنان سرابی به وجد آمده بودند او را برای چند دقیقه تشویق کردند.

سپس او با اشاره به اینکه اصفهان نصف جهان نیست، بلکه تمام جهان است گفت: ای کاش من در اصفهان زاده می شدم. از شما می خواهم قدر این شهر را بدانید و با جمع آوری مجموعه هایی که در زیرزمین ها نگهداری می شوند و با برپایی موزه های خصوصی، تاریخ و فرهنگ و هنر غنی این شهر را به رخ سایر شهرها و کشورها بکشانید.

این موزه ساز با تأکید بر اینکه برای مجموعه دار شدن نباید سرمایه دار بود اظهار کرد: من مجسمه ساز هستم و در طول این چهل سال با درآمد مجسمه سازی، مجموعه هایی را از سراسر ایران جمع آوری کردم و هنوز هم مستأجر هستم؛ چون بر این باورم که این مجموعه ها متعلق به مردم ایران زمین است و من مأموریت شناسایی و جمع آوری آن ها را از پستوخانه ها دارم.

در خاتمه این نشست، مجید دانش، یکی از مجموعه دارهای اصفهانی، به پاس قدردانی از چهار دهه تلاش رضا سرابی برای جمع آوری اشیا تاریخی این دیار، به رسم یادگار یک جلد کتاب از مکاتبات تجاری مربوط به دوران قاجاریه و یک برگه سند از حاکم سراب را به او هدیه داد. همچنین نادر گیویان پور، رئیس مجمع جوانان استان اصفهان نیز به پاس زحمات رضا سرابی، از او تقدیر کرد.